VĂN CHƯƠNG SÀI GÒN 1881-1924 (Tập 4: Du ký và Những truyện khác)

Về cơ bản, du ký là thể loại văn học quốc ngữ không mới. Thể văn này vừa mang tính văn học vừa mang chất báo chí. Đây là thể loại văn khá hấp dẫn bởi cung cấp cho người đọc nhiều cái mới, lạ thông qua cái nhìn của người viết.

Những truyện trong bộ sách khảo cứu này - tác giả tự tin nhận định là “cuốn tiểu thuyết quốc ngữ thuộc hàng xưa nhất của nước ta được tập hợp lài thành sách” - được sưu tập, tìm kiếm và biên tập, chú thích chủ yếu từ hai tờ báo Nam kỳ địa phận và Trung lập Báo, ngoài ra còn có các tờ Gia Định Báo, Nam Kỳ, Nông Cổ Mín Đàm, Lục Tỉnh Tân Văn, đó có thể là truyện rất ngắn, truyện ngắn, truyện vừa và truyện dài.

Trong quá trình biên soạn lại chuyên khảo này, nhà nghiên cứu Trần Nhật Vy cũng tham khảo một số từ điển như Đại Nam quắc âm tự vị của Huỳnh Tịnh Của, Từ điển tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên, hay Tầm nguyên từ điển của Bửu Kế.

Đọc du ký xưa từ hơn trăm năm trở lại đây, chúng ta sẽ hiểu thêm được cảnh quan, xã hội, lối sống và con người thuở ấy, hiểu thêm được những suy nghĩ và cách ứng phó của họ trước thiên nhiên và người khác. Đồng thời, chúng ta cũng hiểu thêm sự thay đổi cũng như phát triển của cảnh quan, của xã hội chung quanh ta. Những điều này rất có ý nghĩa về mặt lịch sử lẫn văn hóa, bởi lẽ, du ký không phải là những ghi chép lịch sử, nhưng trong các tác phẩm du ký vẫn mang nặng những dữ liệu lịch sử đáng để nghiên cứu, quan tâm.

Theo nhà nghiên cứu Trần Nhật Vy, trong văn quốc ngữ, tập du ký đầu tiên chính là cuốn Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất hợi 1876 của ông Trương Vĩnh Ký, và đây cũng là cuốn sách du ký mở đầu cho mọi cuốn sách du ký về sau nầy.

Chuyến đi Bắc Kỳ năm Ất hợi 1876 là bản du ký hay nhựt ký ghi lại chuyến đi đầu tiên của một người Sài Gòn ra miền Bắc nước ta. Rõ ràng là một nước, nhưng hai miền có rất nhiều khác biệt từ tiếng nói cho đến nhân vật. Một người như Trương Vĩnh Ký, vốn từ nhỏ đã đi nhiều nơi, song cũng không giấu được sự ngạc nhiên khi ra đây…

Bên cạnh đó, Văn chương Sài Gòn 1881-1924 (tập 4) cũng cung cấp loạt bài viết khá công phu về các công trình lăng tẩm ở Huế của Trương Duy Toản (1885-1957) từng giữ vị trí phó chủ bút tờ Trung Lập Báo nhân dịp ông này đi Huế dự đại lễ Tứ tuần của vua Khải Định. Cùng với các bài viết của Trương Vĩnh Ký, người đọc sẽ có cái nhìn toàn diện hơn cách ghi nhận của người xưa về các địa danh, từ Sài Gòn – Chợ Lớn (TP.HCM ngày nay), Huế, Hà Nội xưa, cho đến Thủ Dầu Một (Bình Dương), Hải Phòng, Hạ Long, Vinh, Quảng Trị, hay thậm chí tận miệt Nam Vian (Nam Vang, nay gọi là Phnom Pênh, thủ đô vương quốc Campuchia), các di tích thắng cảnh ở hạt Siêm Rệp - Campuchia.

Sách hiện có bán tại NXB Văn hóa - Văn nghệ (90 Ký Con, quận 1, TpHCM) và quầy M3 - đường sách Nguyễn Văn Bình ở mức giá 190.000 đồng. Liên hệ: 0903033237 và 0937662811.

(theo Congluan.vn)