Facebook thử nghiệm thu tiền người dùng, nước cờ liều lĩnh

Facebook đang thử nghiệm một hệ thống “trả tiền để quảng cáo” cho những cập nhật trên status. Có nghĩa là cho phép người dùng trả một khoản phí nhỏ để quảng cáo cho bài/đoạn post của họ. Khi họ sử dụng tính năng này, thì những status sẽ xuất hiện ở vị trí dễ nhìn hơn trên các trang news feed (cập nhật thông tin) của bạn bè. Theo thông báo hiện chương trình này mới chỉ chạy thử nghiệm ở New Zealand và cũng chưa có tuyên bố khác về việc thị trường nào sẽ được chọn làm điểm đến tiếp theo.

Thông thường, thuật toán của Facebook ưu tiên cho những post đến từ những bạn bè thuộc diện thân thuộc nhất với người dùng hay những người khác được có số lượt like hay comment của bạn nhiều nhất. Highlight cho phép những người dùng bình thường, không phải là các Page hay trang doanh nghiệp, chọn một post quan trọng và "đảm bảo bạn bè thấy được nó".

Facebook đang thử nghiệm ở các mức giá khác nhau cho tính năng này, từ 0,4 USD cho đến 2 USD. Facebook cũng mới chỉ chấp nhận thanh toán qua PayPal hay thẻ tín dụng. Đến khi tính năng này được áp dụng rộng rãi, hãng sẽ tính tới chuyện dùng hệ thống Facebook Credits.

Theo phát ngôn chính thức từ Facebook, Highlight chỉ là một bài thử nghệm nho nhỏ để “đánh giá sự quan tâm của người dùng với phương pháp chia sẻ với bạn bè này”.

Nhưng điều nằm dưới lời tuyên bố đó có thể còn phức tạp hơn thế. Tại Hội nghị Marketing của Facebook diễn ra vào tháng 3 vừa qua, công ty đã tiết lộ chỉ có khoảng 12% bạn bè thấy được những gì bạn chia sẻ một cách nóng hổi nhất. Điều này có nghĩa là nếu họ không kịp lên cho đúng lúc hay đủ kiên nhẫn lội qua hàng trăm post thì sẽ có những bài bị “chết yểu”. Hạng mục kinh doanh cũng chẳng mấy khả quan hơn, khi những mặt hàng mới trên bài viết chỉ “chạm” được khoảng 16% những người theo đuôi (follower), cũng bởi lý do tương tự. Facebook có truyền thống hạ thấp những “món không quan trọng” để đưa những thứ được coi là khẩn cấp và đáng chú ý hơn lên trên. Và chính điều này đã giúp Facebook nghĩ ra cách kiếm tiền mới.

Twitter thì lại là một nền tảng mạng xã hội đi con đường “tránh quảng cáo”, song các những người có nhu cầu có thể dùng hình thức Promoted Tweets để treo những lời quảng cáo của mình lên đầu các trang tìm kiếm hay thậm chí cả timeline của người sử dụng. Tuy nhiên, Promoted Tweets không dành cho người sử dụng cá nhân. Do chỉ hướng đến những người có nhu cầu quảng cáo nên Twitter không tính tới chuyện nhồi phí vào một dịch vụ miễn phí đang tồn tại hay cung cấp dịch vụ cao cấp mới cho người dùng. Promoted Trends cũng vậy.

Còn Facebook Offers cho phép các nhà quảng cáo tạo nên các coupon họ có thể chia sẻ với khách hàng thân thiết hay những follower thông qua news feed. Một số người cho rằng những coupon này chỉ tổ làm ô nhiễm news feed, nhưng chúng cũng chỉ xuất hiện ở những người đăng ký là fan của đơn vị kinh doanh đó. Dù các công ty ở Mỹ không phải trả tiền cho dịch vụ này, nhưng có lẽ cũng phải chi “một chút” cho việc quảng cáo và nâng cao lượng fan của mình, nên hình thức này thực chất cũng là một dạng để hỗ trợ cho quảng cáo.

Giờ tính năng này vẫn còn ở dạng thử nghiệm. Facebook có thể quyết định áp dụng mức phí free, với ý niệm rằng nó cho phép người dùng xác định các bài viết có ý nghĩa đặc biệt để chúng có thể được đưa lên đầu trang news feed của bạn bè trong một lúc. Ý tưởng về những người sử dụng quyền lực - hơn là việc chạy đi thu phí họ - có thể giúp Facebook tiệm cận với người sử dụng hơn, tất nhiên là phải song hành cùng một cơ chế tránh gây khó chịu cho người khác. Nhưng sẽ có một tiêu cực là xuất hiện những kẻ nghiện đánh dấu nổi bật cho bài viết của mình. Khi ấy một hình thức giới hạn sẽ là hợp lý. Mà dù trong trường hợp nào, điều Facebook phải quan tâm là những thứ được dán nhãn Highlights không làm giảm giá trị của news feed.