Đạo diễn Síu Phạm và duyên muộn với điện ảnh

Ra mắt phim truyện đầu tay Đó... hay đây? khi đã vào tuổi 63, nghệ sĩ Síu Phạm (tên thật Phạm Thị Nhung) làm được điều xưa nay hiếm trong làng điện ảnh Việt. Nhưng đến nay không nhiều người biết tới bộ phim bởi sự kín tiếng của đạo diễn cùng dàn diễn viên không ngôi sao. Đây lại là dự án do đạo diễn xoay xở từ nguồn kinh phí khoảng 200.000 USD (khoảng 4,2 tỉ đồng) của hãng Sunny Independent Pictures (Thụy Sĩ) cùng sự hỗ trợ của HKFilm về mặt kỹ thuật, đoàn phim và trang thiết bị.

Poster bộ phim Đó hay đây...?

Nữ đạo diễn có vẻ không bận tâm lắm chuyện quảng bá bộ phim của mình. Với bà, làm phim trước hết là cho riêng mình, là để thỏa mãn giấc mơ điện ảnh luôn đeo bám tâm trí kể từ khi còn là cô bé được cha cho phép nhiều buổi bỏ học vào rạp xem phim cùng cha. Giấc mơ không ngừng đi theo bà suốt hơn 60 năm cuộc đời, bất kể mọi nỗ lực tiếp cận, có lúc tưởng chừng đã thành hiện thực. "Trước giải phóng, tôi đã đi theo làm việc với đạo diễn Võ Doãn Châu và Lê Hoàng Hoa để làm ba phim cho Tổng cục Phát triển du lịch Sài Gòn" (trước 1975), đạo diễn Síu Phạm nhớ lại.

Khi nhân duyên làm bộ phim đầu tiên của mình chưa tới, bà tìm sang ngả rẽ đạo diễn sân khấu - nghệ thuật gần với điện ảnh nhất. Sau giải phóng, bà sang Thụy Sĩ định cư và theo học ngành diễn viên sân khấu và nghệ thuật múa Butoh (hắc vũ). Từ năm 1990, bà hoạt động ở Genève với tư cách là đạo diễn kịch hình thể hiện đại. Cũng có lúc, người ta lại thấy bà trong vai trò một họa sĩ (bà từng theo học trường Mỹ thuật Gia Định) với nhiều cuộc triển lãm tranh ở Paris, Washington D.C., Lausanne, Geneve, Bern... Nhưng điện ảnh, nói theo cách của bà, luôn nằm ở trong tim, thôi thúc bà trở lại giảng đường, theo học ngành lịch sử nghệ thuật và phân tích phim ảnh ở đại học Geneve, hay lớp viết kịch bản của Robert McKee trong trường Focal & Fonction Cinéma Suisse.

Đạo diễn Síu Phạm.

Thành quả cho những nỗ lực này là giải kịch bản phim truyện mà bà đoạt được tại Liên hoan phim quốc tế Locarno 2002 - một kịch bản được bà viết trên chính câu chuyện về cha mình và đang ấp ủ dự định làm phim. Tiếp theo là ba bộ phim tài liệu thực hiện cùng chồng là nghệ sĩ Jean-Luc Mello, gồm Un Scénario d'Udaipur (2003, quay tại Ấn Độ), Saigon Blue (2004) và Avaler un Ange (2006, quay tại Genève).

Cơ hội làm bộ phim đầu tiên đến vào năm 2005 trong chuyến về nước chơi, bà nhiệt tình giúp Hélen Liễu làm phục trang cho phim Áo lụa Hà Đông của đạo diễn Lưu Huỳnh và được đóng một vai phụ trong phim. Công việc giúp bà có dịp tiếp xúc và làm quen với nhiều anh em làm nghề, trong đó có Trinh Hoan, người sau này làm giám đốc hình ảnh cho phim Đó... hay đây? Trong niềm cảm hứng bất chợt, bà quyết định mua lại ngôi nhà được dùng làm bối cảnh cho Áo lụa Hà Đông. Kể từ lúc đó, mỗi năm bà đều cùng chồng về một lần để viết và chỉnh sửa kịch bản cho bộ phim đầu tay. Năm 2009, cả hai đã thực hiện rất nhiều maquette hình ảnh của phim, lý do mà Síu Phạm cho rằng khiến Jean-Luc "diễn rất nhập vai".

Một cảnh trong phim Here or there...?.

Tâm thế làm phim cho riêng mình có thể nói đã đưa lại cho bà sự tự do trong sáng tạo, ít nhất là trong cách chọn diễn viên. Khán giả sẽ thấy trong phim có đạo diễn Vinh Sơn, hay đạo diễn Tú Mai (hoạt động sân khấu ở Hà Nội) tham gia diễn xuất. Chỉ riêng chuyện Jean-Luc Mello vào vai chính - người đàn ông châu Âu lúng túng với nhiều khác biệt trong môi trường văn hoá mà vợ ông thuộc về - cũng đã khiến Đó... hay đây? đáng chú ý bởi dáng dấp của một tự truyện, xen lẫn tài liệu và hư cấu, mang nhiều chất thơ, dí dỏm và giản dị.

Theo SGTT