Ba Bể: Huyền thoại mênh mang

Hòn ngọc bích giữa núi rừng Tây Bắc

Từ Hà Nội, đi theo tuyến xe khách Hà Nội- BắcCạn chạy theo đường số 3 qua Thái Nguyên, đến thị xã Bắc Cạn rẽ trái sang quốc lộ 279, rồi qua những bản, làng để đến hồ Ba Bể. Gọi là Ba Bể bởi hồ được tạo thành bởi ba nhánh sông lớn (Pé Lầm, Pé Lù và Pé Lèng (tiếng Tày, pé là hồ) hợp lưu mà thành. Đến đây đi trên dòng sông Năng hiền hòa luồn qua những lau, sậy trên vách núi, bạn sẽ gặp không ít những chiếc thuyền độc mộc như trong truyền thuyết. Người dân sống ven sông Năng và lòng hồ Ba Bể thường sử dụng thuyền độc mộc như một phương tiện đi lại phổ thông. Quả thật, chiếc thuyền giống như một vỏ trấu, vừa bé vừa dài thoạt nhìn thật mỏng manh, nhưng dưới tài điều khiển của những người dân ở đây con thuyền ấy có thể lướt nhanh, thậm chí có thể ngược dòng mà không mất quá nhiều sức. Đặc biệt loại thuyền này không bao giờ bị dò nước. Những bản làng thấp thoáng hai bên bờ sông. Những gốc cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi uốn mình, ngả nghiêng bên dòng Năng như một bức tranh thủy mặc hiển hiện giữa trần gian.

Chiếc thuyền lướt qua chân núi đá vôi, giữa những bờ vách đứng  cao hàng trăm nghìn mét uy nghi trong tĩnh mặc, xuyên núi Lung Nham đến động Puông. Động Puông chập chờn trong ánh sáng mờ ảo. Trong động tối mờ ảo, nhưng cũng vương vất chút ánh sáng đủ để nhận ra những nhũ đá óng ánh có hình thù kỳ lạ trên đỉnh nóc và vách động.Đi khỏi cửa động chừng 4 cây số thì đến lối rẽ vào hồ. Giữa lòng hồ đã được ghi nhận là một trong 20 hồ nước ngọt lớn nhất thế giới (dài hơn 8km, rộng 3km và sâu chừng 20 - 30m, diện tích mặt nước là hơn 650 ha) khiến chúng tôi có cảm giác như đang đứng trước biển cả mênh mông. Theo các tài liệu khoa học thì hồ Ba Bể đã được hình thành từ cách đây 200 triệu năm do những cuộc kiến tạo địa chất ở độ cao trên 145m so với mực nước biển .

Khung cảnh mênh mang trời - nước - đảo - đá cùng những thảm thực vật nguyên sinh tồn tại hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm đã khiến du khách ai nấy đều ngộp thở để chiêm ngưỡng.Điều đặc biệt là nước hồ trong xanh đến lạ lùng. Một màu xanh rêu nhưng trong vắt như cảm tưởng có thể nhìn sâu xuống tận đáy hồ.

Đi một vòng lòng hồ, lên đảo An Mã thắp hương tại ngôi đền thờ Mẫu, chúng tôi quay ra cửa bến. Lên đến bờ, cô gái bán rượu đon đả mời những khách dừng chân. Bên bờ hồ, nâng lên đặt xuống chén rượu tầm gửi với vài xâu cá nướng, quả như thấy cảnh thần tiên cứ hiện ra trước mắt. Cũng vẫn theo "lời quảng cáo" ngọt ngào của cô gái dẫn đoàn thì ẩm thực nơi đây nổi tiếng là lẩu cá, cá nướng, gà núi nướng, thịt dê nướng ăn với xôi nếp nướng. Với những đoàn du khách đông và có "đặt hàng" thì đội văn nghệ địa phương sẵn sàng biểu diễn hát then và hát dân gian, chơi đàn tính đón chào nhiệt tình. Ngoài ra, khách có thể tự do thuê xe hoặc cùng hướng dẫn viên địa phương dạo chơi hay leo núi, câu cá khám phá thiên nhiên, hưởng thụ khí hậu mát mẻ...

Đặc sản Ba Bể

Cá trong hồ Ba Bể có rất nhiều, thường được người dân đánh bắt thủ công, số lượng cá không nhiều nhưng chất lượng thì thật tuyệt vì thịt cá trắng, chắc và có vị ngọt. Người ta chọn lấy loại cá chỉ nhỏ bằng ngón tay cái, loại cá này vừa giống như cá bống, vừa giống con cá nẹp ở xuôi để làm món cá nướng. Đặc biệt,lẩu cá và cá nướng bản Pắc Ngòi là đặc sản nổi tiếng. 

Để có được món cá nướng, người dân nơi đây đã phải trải qua một quá trình chế biến cá, dù không khó nhưng lại mất thời gian. Cá tươi sau khi được đánh bắt chọn những con đều nhau, mổ lấy ruột bỏ đi và rửa sạch, sau đó cho vào chõ đồ chín tới. Tiếp đến người ta dùng nẹp tre để tạo thành kẹp, mỗi kẹp chừng 8 - 10 con. Đem những kẹp cá phơi cho khô ngoài nắng. Phơi khoảng 3 - 4 nắng là được

Khi ăn, ta chỉ việc gỡ cá ra khỏi nẹp tre và dùng cồn để nướng (giống như nướng mực), hoặc để cả kẹp cá mang nướng trên bếp than (nướng bằng than cá sẽ ngon hơn). Không cần nướng quá kỹ vì cá đã đồ một lần rồi. Ta chỉ nướng sơ cho cá vừa chín tới. Nướng kỹ quá cá sẽ bị đắng và khô ăn sẽ kém ngon.

Không gì khoái bằng ngồi bên bờ hồ Ba Bể, nhâm nhi đĩa cá nướng chấm tương ớt với vài chén rượu ngô. Vị cá thơm lừng, thịt cá bùi và dai. Rượu ngô cay cay nhưng vẫn có vị ngọt đâu đây nơi cuống lưỡi. Cùng ngắm cảnh hồ Ba Bể, thần tiên và thăng hoa hơn bất cứ mâm cao cỗ đầy nào khác.

Nếu muốn mua cá nướng về làm quà, du khách cần đặt trước, bởi cá nướng không có nhiều. Khi về, chỉ cần gói giấy báo, treo nơi khô thoáng. Không nên để trong tủ lạnh, cá bị mất nước nướng dễ cháy, đắng mất ngon.

Bánh trứng kiến cũng là món ăn đặc sản ở Ba Bể, nguyên liệu chế biến là bột gạo nếp và nhân là trứng kiến đen lấy ở trên rừng chỉ ngày 3 tháng 3 mới có. Ăn bánh trứng kiến xong, uống chè tuyết Ba Bể càng làm cho du khách thêm lâng lâng khoái cảm. Chè tuyết được hái từ những cây chè trên rừng cao to, có độ tuổi từ 3 năm đến 30 năm, được sao chế một cách kỹ càng. Chè tuyết uống thơm, ngon, lúc đầu có vị đắng, sau có vị ngọt. Hàng ngày có hàng chục người dân tộc sống ở quanh hồ Ba Bể mang các thứ bánh đặc sản, bánh giày, bánh trời, bánh trứng kiến, cơm lam, chè tuyết, tép chua, mật ong rừng đến các bến tàu, khách sạn, nhà nghỉ để bán cho du khách. Bà Bế Thị Loan, dân tộc Tày cho biết, ngày nào bà cũng mang các thứ đi bán, ngày nhiều khách bán được 200 ngàn.

Bánh trứng kiến

Khách sạn và phương tiện di chuyển

Khách sạn và nhà nghỉ trên Bắc Cạn không có nhiều cho bạn lựa chọn. Vì thế bạn nên gọi điện đặt phòng trước để tránh tình trạng hết chỗ. Dưới đây là một số địa chỉ uy tín, giá cả trừ 300.000đ/ phòng ở được từ 5-7 người : Khách sạn Bắc Cạn, khách sạn Ba Bể, khách sạn Hương Sơn, khách sạn Phja Bjooc, nhà khác Vườn quốc gia Ba Bể...

đến Bắc Cạn, bạn nên thuê xe máy hoặc đi xe ôm để đến các địa điểm tham quan xung quanh. Để khám phá hết vẻ đẹp của hồ bạn nên thuê một chiếc thuyền với giá 200.000đ-350.000đ. Thuyền sẽ dẫn bạn tham gia nhiều điểm: đảo Bà Góa, hang Tiên, động Puông...

Hồ Ba Bể vẫn đẹp nguyên sơ như những gì thiên nhiên đã ban tặng. Phong cảnh nơi đây như một bức tranh thủy mặc hữu tình. Một buổi sáng trong lành với ánh mặt trời lấp lánh, mặt hồ long lanh in đậm bóng núi và mây trời lồng lộng làm con người cảm nhận như đang được hòa quyện với thiên nhiên mà quên đi mọi ưu tư, phiền não đời thường.

H.T tổng hợp/ theo nguoidothi